Посетата на делегацијата од ФИФА и УЕФА во Македонија беше совршена можност од прва рака да дознаеме какви се ставовите на најголемите фудбалски организации за состојбата во која се наоѓа мак-фудбалот. Заедно со уште два други печатени медиуми, добивме еден час разговор со Џејкоб Ерл и Џером Шампањ, во кој се расветлува “мистеријата” за ставовите на ФИФА и УЕФА во однос на ситуацијата во мак-фудбалот. Тие испратија силна порака дека на фудбалска Македонија и треба обединување и смирување на ситуацијата, а тие се луѓето што решиле многу вакви кризи во многу фудбалски федерации низ светот.

Што е она што го видовте во Македонија и ќе го пренесете во ФИФА и УЕФА? Каква е состојбата на теренот?

Ерл: Доста долго го следиме развојот на настаните во вашата Федерација, како што знаете бевме тука уште во февруари, се сретнавме два пати со ваши претставници во Цирих и т.н. Имам една голема папка полна со документи од двете завојувани страни и можам да кажам дека сме доста зафатени со вашата ситуација. Вашата ситуација најдобро би ја опишал како една караница внатре во семејството која може да ја оштети семејната куќа. Вие ги избркавте децата од куќата и ја запаливте, така што сега сте во една состојба во која мора да застанете, да се смирите, оладите и да се научите како повторно да го развивате фудбалот во вашата земја како едно семејство. Тоа е причината поради која сме овде. Не сме овде да диктираме и доминираме или наредуваме, туку да ги смириме двете страни и повторно да ја вратиме слогата во семејството. Инаку, многу скоро може да се случи да се освестите и да увидите дека повеќе немате фудбал: ќе бидете суспендирани, репрезентацијата нема да игра, клубовите нема да играат во Европа... Можеби ќе има победник во самата Федерација, но тој ќе го вее победничкото знаме врз изгорена куќа.

Во моментов, колку ФФМ е далеку од онаа состојба во која ФИФА и УЕФА сакаат да бидеме?

Ерл: Па вие веќе бевте суспендирани од ФИФА и УЕФА! Комитетот за итност на двете тела ве суспендираше, но откако нелегитимното раководство ја напушти зградата на Федерацијата, решивме привремено да ја подигнеме суспензијата откако бевме уверени дека работите ќе се вратат во нормала. Вашата суспензија беше реалност и тоа мора да им се даде до знаење на сите во Македонија, да разберете дека бевте неверојатно блиску до долго суспендирање, а и во моментов, “мечот с$ уште виси” над вашата глава и секој погрешен потег би можел да значи активирање на суспензијата. Не сме тука да ве заплашуваме, но тоа е реалноста и вие медиумите сте тие што треба да им го пренесете ова на вашите читатели, јавноста, политичарите... Бидете свесни дека фудбалот во вашата земја може да експлодира во секој момент...

Шампањ: Јас би сакал да се надоврзам. Знаеме дека денеска не е лесно да се води една Федерација. Насекаде е исто: слабо сте платени, работите преку викенди и со постојана критика од сите страни. Ниту една федерација не е совршена и ниту еден маж или жена не се совршени. Имаме 208 федерации, 3.600 клубови од првите лиги низ светот и знаеме како да се справиме со секаква ситуација. Свеж е примерот со Јувентус од Италија. Ако ФИФА и УЕФА не беа строги со Јувентус и ако му дозволевме да продолжи да игра во Серија А, како потоа би можеле да се справиме со слична таква ситуација на пример во Кенија?! Имаме и 150.000 професионални фудбалери и неколку пати повеќе судии низ светот. Ние едноставно не можеме да прифатиме кога една федерација или дел од федерација не ги слуша нашите наредби. Ние рековме стоп, но тие продолжија. Кога се сретнав со Божиновски, го погледнав во очи и го прашав: “Господине Божиновски, дали бевте свесни за пораките кои ги праќаа ФИФА и УЕФА да се престане со секакви активности. Тој ме погледна и одговори потврдно ‘Да, свесен сум’”. Но, тие од т.н. Иницијативен Одбор продолжија со активностите и морате да разберете таква непослушност е нешто што ФИФА и УЕФА не смеат да си го дозволат, без разлика какви се обвинувањата и тврдењата против актуелната власт. Ако работите започнат да се одвиваат вака, фудбалот едноставно ќе експлодира!

Со која ситуација во друга федерација би можеле да ја споредите состојбата во која се наоѓаме денес?

Ерл: Па јас немам многу примери бидејќи во УЕФА имаме помалку членки, Џером сигурно би можел да каже, тие водат вкупно 208 федерации...

Шампањ: Би можел да ви дадам многу примери, слични ситуации се случувале насекаде во светот. И во повеќето од спорните ситуации Владата на една земја е замешана. Има и светли примери каде властите се држеле на страна од фудбалот. На пример во Габон, претседателот на Федерацијата работеше многу лошо, а министерот за спорт не реши веднаш сам да ги решава проблемите, туку само не извести нас во ФИФА за ситуацијата. Ние отидовме таму, организиравме Генерално Собрание и делегатите му ја одземаа довербата на претседателот на Федерацијата – ова значи дека понекогаш и Владата е во право, но во исто време е пример дека проблемите треба да се решаваат во рамките на самата федерација и ФИФА.
Знаете, ние во ФИФА не сме наивни. Ние знаеме се! Знаеме кој стои позади се: политичките сили, економските сили, медиумските сили – сето тоа е испреплетено и ние знаеме за тоа.

Дали мислите дека Владата беше замешана и во нашиот случај?

Шампањ: Мојот одговор би бил – да, беше замешана. Во моментов не би сакал да коментирам повеќе. Знаете дека господинот Сукис беше во посета на Македонија и го посети премиерот Груевски. Му беше кажано дека не смее да има мешање на политиката во фудбалот. Тоа е тоа. Фудбалот е за сите, не е за социјал-демократи, конзервативци, македонци или албанци – фудбалот е за сите! Ние добро знаеме кој стои зад двете групации и какви се интересите на оние кои сакаат да бидат на чело на Федерацијата – не сме наивни!

Би сакал да ве прашам, како индивидуи, а не претставници на ФИФА и УЕФА, кое е можното решение за сегашната криза во мак-фудбалот?

Шампањ: Кога се вклучени микрофоните и камерите, јас не можам да говорам како индивидуалец, туку само како претставник на ФИФА. Ќе ви кажам една работа, а мислам дека и Џејкоб ќе го каже истото: ние веруваме во она што го работиме и размислуваме исто како индивидуи и претставници на ФИФА. Мислам дека не би можеле да работиме како што треба доколку не веруваме во она што го работиме. Јас не сум во ФИФА бидејќи ми требало вработување, туку бидејќи верувам во она што ФИФА го има како визија за иднината на фудбалот.
Да се вратам на проблемот во Македонија: знаеме дека има проблем и знаеме дека некои луѓе го прават проблемот поради нивни лични интереси. Што ќе се случува понатаму, останува да видиме.

Дали ги имате листите на делегати кои гласаа за Божиновски и Хаџи-Ристески и дали ќе се обидете да дознаете која листа е валидна?

Ерл: Не, не сме дојдени за тоа. Многу позагрижени сме за прашањето на поделеноста. Владее поделеност во сите нивоа на фудбалот и затоа ние сме тука за да воведеме еден период во кој фудбалот малку сам ќе се залечи, ние ќе се обидеме да ги помириме двете завојувани страни и потоа би имало атмосфера за административно решавање на ситуацијата. Во моментов, кој и да биде претседател на ФФМ, Божиновски или Хаџи-Ристески, нема да може да ја води Федерацијата кога нема да знае дали Генералниот секретар е на негова страна или против него или дел од стручната служба е против него... Ова едноставно не е правилната атмосфера за развој на фудбалот. Во Европа, непрекинато се работи на развојот на фудбалот. Секој нов ден е еден чекор напред за фудбалот, а во моментов во Македонија се одат крупни чекори наназад. Поделеноста не е добра за никого!

Дали имате идеја како да ги смирите двете страни?

Ерл: Па тоа се обидуваме да го направиме денеска. Имавме одделни состаноци со Хаџи-Ристески и Божиновски, ги седнавме заедно, некако се обидуваме во следниот период да се смират страстите. Знам дека не е лесно, но с$ е можно. Ние мораме да се обидеме. Моја одговорност е да дојдам тука и да се обидам да ги смирам работите.

Дали сте оптимист или песимист во врска со Македонија? Дали гледате излез од кризата?

Ерл: Јас сум професионален дипломат, па никогаш не можам да кажам дека сум оптимист или песимист. Јас сум реалист! Двете страни разбираат дека нема друг начин и друг пат освен оној кој ние ќе го зацртаме. Ниту ќе победи Божиновски, ниту Хаџи-Ристески – фудбалот ќе загуби! Мораме да им објасниме на двете страни дека доколку продолжат вака, сите ќе бидат губитници, како што реков претходно, можеби некој ќе биде победник, но ќе го вее знамето врз срушена куќа. Мораат да разберат дека ќе треба еден период во кој ќе се смируваат страстите и ќе се создава адекватна атмосфера за да се одржи нормално Генерално Собрание на кое демократијата ќе победи.

Дали мислите дека проблемите ќе бидат решени пред стартот на новото првенство?

Ерл: Видете, Македонија е членка на ФИФА и УЕФА и ние сакаме да ги решиме проблемите тука што поскоро. Токму затоа и сме дојдени во Македонија и ако има потреба ќе дојдеме повторно. Секако дека сакаме с$ да се реши пред стартот на првенството, но во овој момент не можеме да ветиме такво нешто.

Шампањ: Ние сакаме квалитетно решение на ситуацијата и немаме простор за неуспех во Македонија. Можеме уште утре да организираме Генерално Собрание на кое ќе испратиме наши луѓе за да го организираат, но кој и да победи на тоа собрание нема да може да ја води Федерацијата! Ние дојдовме тука да пратиме една единствена порака: во моментов, двете завојувани страни мора да се смират, нашата задача како ФИФА и УЕФА е да го најдеме решението и излезот од проблемите, а ваша задача како медиуми е на вашата публика да и објасните дека во моментов ситуацијата е вратена под контрола и се работи на изнаоѓање на решение. Токму затоа и побаравме дополнителна средба со медиумите. Има една чудна работа кога е во прашање односот на медиумите со раководствата на фудбалските федерации: кога репрезентацијата ќе победи и ќе освои некое големо натпреварување, медиумите ги величаат фудбалерите, а не обрнуваат внимание дека Федерацијата е таа која им овозможила услови за да се подготват и да победат. Но, кога репрезентацијата ќе загуби некој натпревар или ќе доживее неуспех во некои квалификации, Федерацијата и претседателот на таа федерација се секогаш први на удар. Јас го знам ова бидејќи седум години работев во Франс Фудбал, најголемиот француски фудбалски магазин. Кога Франција ги освои Светското и Европското првенство, сите ги величаа фудбалерите, а кога доживеа дебакл во Јапонија и Јужна Кореа, сите ја обвинуваа Федерацијата. Сигурен сум дека и во Македонија било слично – можам да се обложам дека кога одигравте нерешено со Англија на Олд Трафорд, ниту еден медиум не ја спомна Федерацијата или Хаџи-Ристески како заслужни бидејќи овозможиле услови, добар хотел и т.н. Сепак, сигурен сум дека кога ќе се јави и најмал проблем, сите веднаш удираат по ФФМ. Така е насекаде.

Но, ние (“Македонски Спорт” н.з.) не сакаме да го промениме Хаџи-Ристески поради поразите од Андора и слично. Имаме докази дека тој е кривично осуден, а според Статутот на ФФМ претседател не смее да биде човек кој е осудуван...

Ерл: Значи ќе се навратиме на Статутот. Се уште не би сакал да коментирам за кривичната осуда на Хаџи-Ристески, но би сакал да истакнам дека ние сме тука, пред се, за да го заштитиме фудбалот, а не Статутот или Хаџи-Ристески. Она што е факт е дека Хаџи-Ристески е избран за претседател на легитимно Генерално Собрание со поддршка од 93 делегати, а пресудата која ја споменувате била позната и тогаш. Сега, јас не можам да кажам колку од делегатите биле или не биле запознаени со пресудата... Морате да разберете дека во моментов, Хаџи-Ристески е избран и е легитимен претседател на ФФМ. Ние не се плашиме од промени во Федерацијата, туку од начинот на кој се прават промените. Не можеме да дозволиме промена на раководството без да се почитува Статутот на Федерацијата како и на ФИФА и УЕФА. Тоа е главниот проблем. Ние немаме ништо особено за или против било кој од кандидатите, ние само се грижиме да се запазат процедурите. Ако во Македонија дојде до смена на раководството со заобиколување на процедурите, а ние го дозволиме тоа, подоцна истото ќе ни се случува и во другите земји.

Шампањ: Ќе ви кажам повторно: го погледнав Божиновски во очи и го прашав дали бил свесен за соопштенијата на ФИФА и УЕФА да се престане со вон-статутарните активности на т.н. Иницијативен Одбор и тој одговори дека ги прочитал. Го прашав дали продолжиле и понатаму и тој ми рече дека продолжиле. Тоа е класично непочитување на ФИФА и УЕФА и наредбите кои доаѓаат од наша страна и тоа е недозволиво. Дури и господинот Панчев му се јави на Мишел Платини и претседателот на УЕФА му рече дека не смеат да продолжат вака, но тие продолжија да дејствуваат. Тоа е нешто кое ФИФА и УЕФА не можат да го прифатат.

Тоа е причината што дојдовме тука и се состанавме со двете страни. Сега ќе спроведеме истрага и во Општинските фудбалски сојузи. Сите зборуваат за Генералните собранија, но делегатите таму доаѓаат од ОФС, па затоа ќе мора да се провери состојбата во секој ОФС одделно. Ние сме многу темелни и верувајте дека правилно ќе ја решиме ситуацијата. Знаеме точно што се случува. Знаеме за синот на поранешниот претседател на ФФМ (Горан Иванов, син на Љубислав Иванов – Ѕинго н.з.) кој поседува многу моќна медиумска куќа – во исто време, тој стои зад Иницијативниот Одбор, а сите медиуми од неговата групација се поддржувачи на Иницијативниот Одбор и известуваат против Хаџи-Ристески! Го знаеме и тоа! Верувајте дека ќе ја решиме ситуацијата правилно. Ние не веруваме во она што ни го кажува Хаџи-Ристески, туку веднаш го проверуваме. Исто така, не веруваме во она што ни го кажува Божиновски – и тоа го проверуваме. На крај, доаѓаме тука во вашата земја и спроведуваме истрага. Не велам дека Горан Иванов не смее да биде дел од раководството на ФФМ, но ние сакаме да испитаме дали постојат други интереси од негова страна освен фудбалските, како на пример, економски причини.

Хипотетички, кога би биле претседател на ФФМ, кои би биле приоритети во вашата работа во моментов?

Шампањ: Па тоа е многу тешка работа и не сум сигурен дека би се кандидирал за таа позиција, но кога би бил претседател, најпрво би го реформирал и модернизирал Статутот.

Тоа изгледа е еден од главните проблеми бидејќи статутите на ФФМ, ФИФА и УЕФА не делуваат синхронизирано, па сега сме во ситуација во која според домашниот Статут важат едни, а според статутите на ФИФА и УЕФА други принципи и критериуми...

Шампањ: Тоа е точно и токму затоа постои “драфт”-верзија на нов Статут, но за да се усвои е потребно 2/3-мнозинство на Генералното Собрание, а во моментов нема услови за такво нешто. Втора работа што би ја реформирал во ФФМ е клубовите од Првата лига да не бидат претставувани од страна на Општинските фудбалски сојузи. Во моментов тие практично немаат свои вистински претставници (делегати) на Генералното Собрание. ОФС би требало да ги претставуваат пониските нивоа на фудбал, а сите клубови од Првата лига би требало да имаат свои претставници, делегати на Генералното Собрание. Третата работа што би ја направил е реформа на Општинските фудбалски сојузи. Би се инвестирале повеќе пари, би се работело потранспарентно.

Ерл: Ако ме прашувате мене, и јас не би се кандидирал за претседател на ФФМ. Сепак, морам да истакнам дека има голем напредок во однос на организацијата на работата на ФФМ од последниот пат кога бевме овдека во 2004. Сегашното раководство наследи скоро банкротирана федерација и успеа со добра финансиска работа да ги расчисти долговите и дополнително да работи профитабилно. Јас би се сконцентрирал на распределувањето на парите и би сакал поголемиот дел од парите кои ги добивате да бидат “распрскани” низ клубовите за да им се помогне на самите клубови кои живеат тешко во моментов.

За крај, која е пораката на ФИФА и УЕФА за Македонија во моментов?

Ерл: Да разберете дека сега ситуацијата е под контрола и следниот период ќе биде посветен за да се направи детална анализа на сите случувања и сите факти и докази приложени од двете страни. Нема друг начин за спас на мак-фудбалот освен оној на ФИФА и УЕФА.

---

Разговорот е направен во Хотел Стоун Бриџ во Скопје во јули, 2007 година, при посетата на пратениците на ФИФА и УЕФА на ФФМ и Иницијативниот Одбор за промени во Федерацијата. Интервјуто е објавено во Esport, а дел од интервјуто беше објавено и во „Македонски Спорт“, но со многу „шминкање“ (да не напишам „лажење“).

---